Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά στην Τρίτη Ηλικία

logobadge
Στην Ελλάδα, το 21,5% του πληθυσμού (2.363.273 άτομα), είναι άνω των 65 ετών. Εκτιμάται, ότι περίπου 550.000 άτομα Τρίτης Ηλικίας ζουν μόνα τους.
(EUROSTAT, 2017)

Ως κοινωνική απομόνωση ορίζεται ο χαμηλός βαθμός κοινωνικοποίησης, ο οποίος προσδιορίζεται ποσοτικά και ποιοτικά. Όταν ένα άτομο είναι κοινωνικά απομονωμένο έχει λίγες κοινωνικές επαφές, δεν αναλαμβάνει πολλούς κοινωνικούς ρόλους, ενώ απουσιάζουν από τη ζωή του σχέσεις αμοιβαιότητας και εμπιστοσύνης (De Jong Gierveld, Keating and Fast, 2015; Keating and Scharf, 2012).

Η μοναξιά είναι διαφορετική από την κοινωνική απομόνωση. Η μοναξιά συνδέεται με την αντίληψη που έχει το άτομο σχετικά με την αλληλεπίδραση του με τους άλλους (De Jong Gierveld, Keating and Fast, 2015; Keating and Scharf, 2012). Ένα κοινωνικά απομονωμένο άτομο είναι πιο πιθανό να αισθάνεται μοναξιά. Ωστόσο, ένα άτομο μπορεί να νιώθει μοναξιά ακόμα και όταν βρίσκεται συντροφιά με άλλους.

Τα άτομα Τρίτης Ηλικίας θεωρούν τις κοινωνικές σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους ως τον δεύτερο πιο σημαντικό παράγοντα στη ζωή τους μετά την υγεία (Victor and Sullivan, 2015). Ωστόσο:

  • στην Ευρώπη έως και το 50% των ατόμων άνω των 60 ετών βρίσκονται σε κίνδυνο κοινωνικής απομόνωσης.
  • περίπου το 1/3 των ατόμων Τρίτης Ηλικίας θα βιώσει κάποιο βαθμό μοναξιάς αργότερα στη ζωή (Ibrahim, Abolfathi Momtaz and Hamid, 2013; Grenade and Boldy, 2008).

Οι συνέπειες της κοινωνικής απομόνωσης και της μοναξιάς

logobadge
Η κοινωνική απομόνωση/ μοναξιά επηρεάζει αρνητικά τη σωματική και ψυχική υγεία των ατόμων Τρίτης Ηλικίας (Landeiro, Leal and Gray, 2016; Nicholson, 2012; Cacioppo et al., 2011; Cornwell and Waite, 2009;  Hastings et al., 2008; Tomaka, Thompson and Palacios, 2006; British Colombia Ministry of Health, 2004; Cohen et al., 1997) και:

  • είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν κάποιο χρόνιο νόσημα
  • έχουν αυξημένο κίνδυνο νοσηρότητας και θνησιμότητας σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη αιτία
  • κάνουν πιο συχνές εισαγωγές στα νοσοκομεία και έχουν μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας

Επίσης, η μοναξιά/ κοινωνική απομόνωση συνδέεται με:

  • την εξασθένιση της γνωσιακής λειτουργίας κατά 60% (Διαδικασία κατά την οποία λαμβάνουμε, επεξεργαζόμαστε, απομνημονεύουμε και χρησιμοποιούμε πληροφορίες)
  • την εμφάνισης άνοιας
  • τα αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης και αυτοκτονίας

Οι συνέπειες στην υγεία των ατόμων που νιώθουν μοναξιά ή/και είναι κοινωνικά απομονωμένα είναι συγκρίσιμες με εκείνες του καπνίσματος, της παχυσαρκίας, της καθιστικής ζωής και της υπέρτασης.